ÇOKSESLİ YALINLIK VE FOLKLOR

Müzik yelpazesinin değişik alanlarında varlık göstermiş olan Georgi Vasilyeviç  Sviridov (1915-1998), Sovyet vokal ve koro müziğinin de önde gelenleri arasındadır. 1970’de Halk Sanatçısı, 1975’te Sosyalist Emek Kahramanı unvanına layık görülmüştür.

Rus folklorunun melodik çizgisini çok iyi işlediği, 1964 tarihli, Kursk bölgesi halk kültürünü yansıtan Kursk Şarkıları, diyatonik, modal dokulu folklorik şarkıları, yeni bir “yalınlık” ile düzenleyişinin parlak örneğidir. O kadar ki, bu düzenlemeler, 1960’larda, klasik müzik çevrelerinde folklora karşı yeni bir ilginin doğmasına yol açacaktır.

Şarkı demeti içinde yer alan Öt, Öt Küçük Tarlakuşu adlı halk şarkısının düzenlemesi, Bach’ın çerçevelediği klasik kontrapuntal yazımın dışında, yalın bir çoksesliliğin nasıl sağlanabileceğinin ilginç örneklerinden sayılır. Folklorik çoksesliliği stilize ederken, kullanılan nota sayısının epey sınırlı oluşuna karşın, orkestralama, koro ve tını üçgeninin beceriyle oluşturulmasının, duyulana ve ifade gücüne katkısı, “az nota çok müzik” biçiminde dile getirilmiş bir övgü formülü doğurmuştur. Fazlalıktan kaçınma, ifade derinliğini boyutlandırmanın yanı sıra, kolektif belleğin canlı kalışına da destek olur.

Folklorik malzemenin yenilenmesinde, yalınlık (melodi, armoni) ve ifade zenginliği (orkestralama, koral yazım) dengesinin doğru kurulma zorunluluğuna güzel bir örnek olan bu halk şarkısının yazınsal olmayan, serbest çevirisi şöyledir:

Öt Öt Küçük Tarlakuşu

Öt küçük tarlakuşu, öt parlak gökyüzünde,

Öt benim için, bu yalnız kız için,

Öt ki yazgımdaki acı dağılsın.

Uçsuz bucaksız tarlada yalnız yürüyorum,

Rüzgâr kederli düşüncelerimi dağıtıyor.

Uç tarlakuşu, yükseklere uç,

Götür acımı uzaklara.